मी मराठी माणूस

Mi Marathi!

  • Home
  • VismiT
नुकतेच एका लग्नाला गेलो होतो, मराठी लग्न, हिंदु पद्धतीसाजरी नवरी, सुकुमार उमेदवार नवरा. फरक एतकाच कि , "चिरंजिवी सौभाग्यकांक्षीणी"अमेरिकेत वाढलेली, शिकलेली, आपल्या पायवर उभी असलेली. मुलगा अमेरिकन, हिंदु संस्कृतीची जाण असणारा. लग्नाच्या पद्धतीत थोडा फ़रक केला होता, जर अमेरिकेत होणार लग्न तर रिती बदलणारच ना! सप्तपदी आणि कन्यादान होणार नाही, पण बाकी सारे आणि "Wedding Vows" होणार असे समजले.
सुकन्या पण म्हणाली, "मला कोणीही दान करणार नाही, मी काही वस्तू नव्हे मालकी हक्क द्यायला. मी जीवनभर माय-बापाची लेक असणार आहे". विचार बरोबर आहे, पण मला वाटते, विचारकोन चुकला. (विचारकोन = Perspective, आजकाल मराठीपेक्षा इंग्रजी शब्द लवकर समजतात ना!). स्वतःचे लग्न कसे करावे हा आपापला प्रश्न आहे. पण आपण कधी हे जाणुन घेतलेच नाही की कन्यादान म्हणजे काय? पण त्याला चुकीचे ठरवुन मोकळे झालो. पण महित नसेल तर आपण काय करतो, विचारा की कोणाला तरी. हे आपण मान्य केले की जुनी प्रथा आहे म्हणजे ती नव्याकाळासाठी चालणारच नाही. कन्यादानामागची भावना तर सोडाच, कन्यादान ह्या शब्दाचा अर्थपण कळला नाही. दान म्हणजे काय? भीक नव्हे, देणगी नव्हे, बक्षीस नव्हे, उपहार नव्हे, खुप फरक आहे. इंग्रजाला पुण्यही कधी समजले नाही त्याला "Good deeds; moral or religious merit" असे ठरवले, आणि सद्‌कर्म आणि पुण्य एकच झाले. इंग्रजीत दानाला शब्दच नाही, ते त्याला "Gift, Giving or Donation" ठरवुन मोकळे झाले. (Ref: http://www.transliteral.org/dictionary/दान/word). नवे शिक्षण सारे झाले इंग्रजीत, गुण मिळवण्याच्या गडबडीत, ज्ञान मिळवायचे ते काही राहुनच गेले.

कन्या कोणी दान करतो काय? अरे कन्यारत्न हे अमुल्य असते ना? अगदी खरे.

लग्नापुर्वी वडिल-भाऊ मुलीची-बहिणीची काळजी घेतात, आणि मुलगी त्यांच्या घरची शान-आण-बाण असते. आपण पितृसंस्कृतीत आहोत, त्यामुळे, मुली लग्न झाल्यावर नवऱ्याच्या घरी जातात. त्या नवऱ्याचे घर स्वतःचे करतात. ज्या घरात मोठी झाली ते घर सोडुन जाणे किती अवघड असते हे मला कधी समजणार नाही, त्यासाठी मुलीचा जन्म घ्यावा लागेल. मुलीला समाजात फार महत्वाचे स्थान असावे असे शास्त्र सांगते. सुसंस्कृत घरात मुलीना मुलापेक्षा जास्त प्रेम आणि लळा लावला जातो कारण तीला साऱ्या जन्माचे प्रेम लग्नागोदर देऊन सासुरवाशीण  करावे. तीने सासरी जाऊन आपल्या माहेराचे संस्कार पुढे न्यावेत अशी अपेक्षा असते. ती दोन घरांना एकत्र आणते.माहेराचा वसा आणि सासरचा वारसा ती पुढच्या पिढीला देणार असते. तीने लग्नानंतर माहेराची काळजी विसरुन, सासरच्या माणसांची आणि त्या घराची काळजी करावी अशी अपेक्षा असते. आई-बाप-बहीण-भाऊ ह्यांना विसरुन नव्हे तर, त्यांना त्यांच्या काळजीतुन जर तीला मुक्त केले तर ती सासरची चिंता करु शकेल अशी अपेक्षा असते. लग्नापुर्वी ज्याप्रकारे ती माहेराचे हित बघत होती, तीने आता लग्नानंतर तिच्या सासरचे हित बघावे असा मानस असे. तीला माहेराच्या जवाबदारीतुन मुक्त करणे असा विचार असे. शिवाय, मुलीचे सासर दुसऱ्या गावी असेल तर ह्याला अजुन महत्व आहे.

मुली एका घरात जन्म घेतात पण दोन घरांना उजवतात. आयुष्यभर माहेरचा अभिमान बाळगून सासरचा मान वाढवतात. जन्मताना एका गोत्रात असतात पण लग्नानंतर त्यांचे गोत्र बदलते, कन्यादानात ती नवर्याचे गोत्र घेते. नवरा तिच्या सुखःदुखाची काळजी घेण्याची ग्वाही देतो. आता हि वडिलांची जवाबदारी नवऱ्याची होते.  तिच्यापासून होणारे अपत्य नवऱ्याचा वंश वाढवणार असते त्यासाठी तिचे गोत्र पण बदलते. धार्मिक नियमातून मुलीला तो आपल्या घरची बनवतो. पितृसत्ताक समाजात लग्नाने मुली खुप सारे गमावतात पण खुप सारे मिळवतात पण.

जग बदलले, लोक पण बदलले पण आपण प्रथा बदलल्या नाहीत, पण त्यांचा अर्थ मात्र विसरलो. प्रथांचे शास्त्रीय नसले तरी  त्यांचे प्रतिकात्मक महत्व आहे. कोणत्याही धर्मात प्रतीकात्मक प्रथा आणि रुढी काही संदेश देतात त्यांचा अर्थ समजून त्या कराव्यात. प्रथा जीवनातल्या महत्वांच्या बदलांना समजून घेऊन त्या प्रमाणे आपल्या विचारसरणीत बदल करण्याचा संदेश देतात, त्यासाठी  रीती सांगतात, ज्यामुळे बदलणाऱ्या जवाबदाऱ्या आपल्या मनावर बिंबवायचा एक प्रामाणिक प्रयत्न करातात. कन्यादान केल्याने नवरे जवाबदार होतात असे नाही पण या रिती समजुन घेऊन केल्यातर दोन्ही घरातील सदस्यांना  (सासर आणि माहेर) बदलणाऱ्या जवाबदाऱ्यांची  जाणीव करून द्यायला मदत नक्कीच होईल.




Newer Posts Older Posts Home

Popular Posts

  • १२ जुलै १९६१
    १२ जुलै १९६१, आम्ही ११ वर्षांचे होतो, त्या वेळेची आठवण ठेऊन ’सकाळ’ने आठवणी जाग्या केल्या त्याबद्दल धन्यवाद. खरोखर त्या भयानक पुरापेक्षाही,...
  • आत्मा
    आत्माची तीन रूपे मानली गेली आहेत जीवात्मा, प्रेतात्मा आणि सुक्षात्मा. जो शरीरात वास करतो त्याला जीवात्मा असे म्हणतात जेव्हा या जीवात्मा चा ...
  • राग यमन
    राग यमन मधील काही रचना - यमन रागातील प्रार्थना, मराठी, हिंदी चित्रपटगीते, भावगीते या विषयीची सूची- मराठी चित्रपटगीते - १) ब्रह्मा विष्...
  • The Fame of the Clock
    Recently a Muslim kid named Ahmed Mohamed from Texas was arrested and suspended from school when he showed his home built "clock&qu...
  • दहावीचा अभ्यास कसा करावा - १
    दहावीच्या परिक्षा ४ मार्च पासून सुरू होणार आहेत. वर्षभर मुलांनी अभ्यास केला असेल, कोणी क्लासला जात असतील, कोणी होम ट्युशन लावली असेल, पणा सर...
  • एका रात्रीची गोष्ट
    कोणत्यातरी कामासाठी मी बायकोला घेऊन मोटरसायकलने बाहेरगावी गेलो होतो. परतायला रात्र झाली, पण सकाळी तातडीचे काम असल्यामुळे घाईने निघालो. मध्ये...
  • गंमत
    १ ते ९९ या अंकांच्या स्पेलिंगमध्ये कुठेही ‘A', `B'. `C', अणि ‘D' हे अक्षरे आढळत नाहीत. १०० या अंकाच्या स्पेलिंगमध्ये सर्वप्र...
  • पावसासाठी प्रार्थना
    मुस्लीम समाजाने पावसासाठी केलेली प्रार्थना हे अल्लाह, आमच्या हातून गुन्हे घडल्यामुळे तू पाऊस रोखून धरला आहे, याची आम्हाला जाण आहे. आमच्या ...
  • पोवाडा
    शाहिर, भांड, भालदार, भवय्ये, चितारी, गपी, विनोदी, कथाकारी, नकलाकारी वगैरे गुणीजनांना पदरी बाळगण्याची चाल रीत फार पूर्वीपासून राजे महाराजे, प...
  • पाणी वाचवा
    पाणी वाचवणे आता अतिशय जरूरीचे झाले आहे, कारण देशात सगळीकडे पाण्याची टंचाई जाणवू लागली आहे. मुंबईसारख्या शहरातही पाणी टंचाई आहे, तर छोट्याछो्...

Labels

मी मराठी अनमोल विचार भारत TV

Blog Archive

  • ►  2016 (1)
    • ►  February (1)
  • ▼  2015 (2)
    • ▼  July (1)
      • कन्यादान
    • ►  January (1)
  • ►  2014 (2)
    • ►  January (2)
  • ►  2013 (1)
    • ►  October (1)
  • ►  2012 (22)
    • ►  November (4)
    • ►  July (1)
    • ►  June (1)
    • ►  February (2)
    • ►  January (14)
  • ►  2011 (15)
    • ►  December (2)
    • ►  November (5)
    • ►  October (8)
  • ►  2010 (64)
    • ►  July (1)
    • ►  June (6)
    • ►  May (6)
    • ►  April (8)
    • ►  March (5)
    • ►  February (13)
    • ►  January (25)
  • ►  2009 (66)
    • ►  October (13)
    • ►  September (4)
    • ►  August (3)
    • ►  July (1)
    • ►  May (3)
    • ►  April (10)
    • ►  February (16)
    • ►  January (16)
  • ►  2008 (63)
    • ►  November (1)
    • ►  October (12)
    • ►  September (2)
    • ►  August (16)
    • ►  July (11)
    • ►  June (13)
    • ►  March (2)
    • ►  February (2)
    • ►  January (4)
  • ►  2007 (52)
    • ►  December (4)
    • ►  September (1)
    • ►  August (6)
    • ►  July (22)
    • ►  June (12)
    • ►  May (5)
    • ►  April (1)
    • ►  March (1)
  • ►  2006 (30)
    • ►  December (2)
    • ►  November (2)
    • ►  October (10)
    • ►  September (4)
    • ►  August (5)
    • ►  July (1)
    • ►  June (6)

Popular Posts

  • पाणी वाचवा
    पाणी वाचवणे आता अतिशय जरूरीचे झाले आहे, कारण देशात सगळीकडे पाण्याची टंचाई जाणवू लागली आहे. मुंबईसारख्या शहरातही पाणी टंचाई आहे, तर छोट्याछो्...
  • The Fame of the Clock
    Recently a Muslim kid named Ahmed Mohamed from Texas was arrested and suspended from school when he showed his home built "clock&qu...
  • कन्यादान
    नुकतेच एका लग्नाला गेलो होतो, मराठी लग्न, हिंदु पद्धतीसाजरी नवरी, सुकुमार उमेदवार नवरा. फरक एतकाच कि , "चिरंजिवी सौभाग्यकांक्षीणी"...
  • अवतार
    विश्वब्रह्मांडाचा निर्माणकर्ता, रक्षणकर्ता आणि नियंता असलेला हा भगवंत प्रसंगी मत्स्यरूप घेतो, कूर्मरूप घेतो, वराहरूप घेतो. म्हणजे ह्या सर्व...
  • मकर संक्रांत
    आज १४ जानेवारी, मकर संक्रांत, आज संक्रमणाचा दिवस. भारतात आता खर्‍या अर्थाने राजकीय संक्रमण सुरू झालेले आहे. मागील विधानसभा निवडणुकीत आम आद...

Follow us at FB

Tweets by @tlf_org
Copyright © 2015 मी मराठी माणूस

Created By ThemeXpose